معروف‌ترین دوغ تهران کجا تولید می‌شد؟/ سرنوشت دوغ ۵ ریالی چه شد؟
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۲۵۳۲۲
شاید باورش کمی سخت باشد که دوغ اراج با آن شهرت و محبوبیتش میان تهرانی‌ها، در آغاز محصول یک کارخانه عریض و طویل با صدها نیروی کار نبود. امروز اگر از بزرگراه ارتش راهی محله اراج شوید، جایی در نزدیکی باغ حاج حسین کنی، آخرین نشانی‌ها از کافه‌های سنتی و خاطره‌انگیز اراج در چند کافه و رستوران به جا مانده از آن دوران خودنمایی می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در خاطرات شفاهی اهالی این محله، نام دوغ اراج با نام «مش جعفر» پیرمرد صاحب آن قهوه‌خانه خاطره‌انگیز گره خورده است؛ کسی که با استفاده از آب زلال قنات اراج، کار یک کارخانه عریض و طویل تولید دوغ را به تنهایی انجام می‌داد و دوغ‌هایش چنان کیفیتی داشت که پای مردم شهر را به اراج باز می‌کرد. برای موشکافی روند تولید این دوغ محبوب، لازم است کمی به تاریخچه آبادی اراج اشاره کنیم. «داریوش شهبازی» تهران‌شناس و تاریخ‌پژوه می‌گوید: «این روستای کوچک در سرشماری اواخر دهه ۲۰، تنها ۳۰۰ نفر جمعیت داشت. جمعیتی که علاوه بر ساکنان اولیه اراج از مهاجران لواسانی و طایفه‌ای از ملایر تشکیل می‌شد. در دوران قاجار و در روزگاری که در تهران خبری از خودرو نبود، آبادی اراج حکم توقفگاه یا استراحتگاه مسافران لواسان را داشت. در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم و به‌ویژه در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ هم وقتی که قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های بسیاری در شمال اراج ساخته شد، اسم این آبادی با دوغ معروف آن بیشتر سرزبان‌ها افتاد.»
آخرین نشانه‌ها از رستوران‌های و کافه‌های قدیمی آبادی اراج امروز در ضلع شمال این محله به قوت خود باقی مانده‌اند.
فرمول جالب مش جعفر برای تولید دوغ اراج
اما اینکه چگونه شهرت دوغ اراج از دل یک قهوه‌خانه کوچک به تمام شهر سرایت کرد، ماجرای جالبی دارد. اهالی اراج می‌گویند حوالی دهه ۲۰ «مش جعفر» یک قهوه‌خانه خشت و گلی در شمال اراج برای خود ساخت که مسافران لواسان و اهالی محله در آن استراحت کنند و چای قندپهلو بنوشند. اما از آنجایی که آب گوارای قنات اراج از میان یا کنار قهوه‌خانه او می‌گذشت، یک روز ایده‌ای به ذهنش خطورکرد. آن روزها علاوه بر باغ‌داری، شغل اغلب اهالی آبادی و روستاهای اطراف دامداری بود. او شیر و ماست محلی را از دامدارها خرید و با آب گوارای قنات اراج ترکیب کرد. نتیجه دوغی گوارا و منحصربه‌فرد شد که نه تنها اهلی اراج بلکه مردم تهران و شمیران را برای نوشیدن این دوغ گوارا به این آبادی کوچک کشاند. شهبازی از شهرت دوغ اراج می‌گوید: «دوغ اراج آنقدر میان تهرانی‌ها و شمیرانی‌ها طرفدار پیدا کرد که شمار زیادی از تهرانی‌ها تنها به هوای صرف غذا و نوشیدن دوغ اراج گذرشان به این روستای کوچک می‌افتاد. قهوه‌خانه‌های قدیمی اراج با آب گوارای قنات و ماستی که از شیر محلی تهیه می‌شد دوغ درست می‌کردند. دوغ اراج خیلی زود جای خود را میان تهرانی‌ها و شمیرانی‌ها باز کرد.»
نمونه‌ای از دوغ‌های سنتی اراج که در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ حسابی میان تهرانی‌های طرفدار داشت.
سرنوشت دوغ ۵ ریالی اراج
پس از این ماجرا بود که که کافه‌ها و قهوه‌خانه‌های اراج با نام‌های کافه خانه تو، کافه یاس، کافه لیدو، کافه ارفع، کافه بهشت و... یکی یکی در شمال محله اراج شکل گرفتند و شهرت این دوغ هم در تمام شهر پیچید. اما این پایان ماجرا نبود. چندی بعد، کارخانه دوغ اراج در نزدیکی همین کافه‌ها ساخته شد تا این بار دوغ شیشه‌ای اراج، سر زبان‌ها بیافتد و در تمام شهر توزیع شود. شهبازی می‌گوید: «در میانه دهه ۴۰ فردی به نام «حسین عروجی» در نزدیکی آن قهوه‌خانه‌ها و کافه‌ها یک کارخانه دوغ تاسیس کرد. او از همان فرمول ترکیب آب قنات با شیر و ماست محلی استفاده کرد تا طعم خاص دوغ اراج حفظ شود.» در کارخانه، دوغ را داخل بطری‌های شیشه‌ای می‌ریختند و در آن را با چوب‌پنبه می‌بستند. معروف است شیشه‌های دوغ را با الاغ به مناطق مختلف شهر می‌بردند و به این ترتیب دوغ اراج بیش از پیش میان تهرانی‌ها معروف شد. با وجود این، بیشتر کافه‌ها و قهوه‌خانه‌های اراج تا سال ٦٥ جمع شد و چرخ کارخانه دوغ اراج هم کمی بعد از فوت حاج حسین عروجی برای همیشه از حرکت ایستاد. اکنون دیگر از دوغ‌های معروف ۵ ریالی کارخانه دوغ اراج نشانی وجود ندارد اما اگر سری به کافه‌های قدیمی اراج بزنید و کمی خوش‌شانس باشید می‌توانید این دوغ خاطره‌انگیز را که به صورت محدود توسط محلی‌ها تولید می‌شود پیدا کنید.
محله اراج هنوز برخی کوچه باغ‌های قدیمی‌اش را حفظ کرده و اهالی را به روزگار خوش این آبادی خوش‌آب و هوای شمال تهران می‌برد.
بیشتر بخوانید:
مشتریان فست فود ده سال قبل چه قدر پول می دادند؟ ارزان‌ترین ساندویچ ایران چقدر گران شد؟ / افزایش متقاضیان دونونه!۲۱۷ ۲۶
کد خبر 1669913منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: شهر تهران مواد غذایی میان تهرانی ها قهوه خانه ها کارخانه دوغ کافه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۲۵۳۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مدیرکل اقتصادی استانداری، از سرمایه‌گذاری ۱۰ هزار میلیارد ریالی چین در بخش کشاورزی مازندران خبر داد
به گزارش جام جم آنلاین مازندران،سید عباس حسینی در نشست مشترک با سرمایه گذار چینی در ساری، افزود: این میزان سرمایه گذاری برای تهیه ماشین آلات کشاورزی، مونتاژ و راه اندازی خط تولید این تجهیزات در مازندران سرمایه گذاری خواهد شد.
وی اظهار داشت: بر اساس زمانبندی های تعیین شده در گام نخست برخی از قطعات و تجهیزات کشاورزی از چین وارد خواهد شد و در گام های بعدی مونتاژ و راه اندازی خط تولید تجهیزات کشاورزی در مازندران تولید می شود.
مدیرکل امور اقتصادی استانداری مازندران با بیان این که بر اساس همکاری مشترک و تفاهم نامه ۲۵ ساله ایران و چین این سرمایه گذاری در مازندران انجام می شود، خاطرنشان کرد: مازندران در سال گذشته ۵۲۰ تن کالا به ارزش ۱۶۷ هزار دلار به چین صادر کرده است.
حسینی ادامه داد: در سال گذشته؛ مازندران به صورت مستقیم بیش از هفت هزار تن کالا به ارزش ۲۲.۵ میلیون دلار از کشور چین وارد کرد.
وی با اشاره به اینکه برای جهش تولید و ایجاد اشتغال پایدار در این خطه از شمال از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم کرد، ادامه داد: همکاری مشترک مازندران و چین چند بعدی است که با برگزاری نمایشگاه مشترک و معرفی توانمندی های دو طرف تبادلات تجاری افزایش خواهد یافت و از طرف دیگر رونق و تبادل گردشگر بین مازندران و برخی از استانهای چین در دستور کار قرار گرفت.
این مقام مسوول تصریح کرد: برخی از استانهای چین به مواد غذایی و محصولات کشاورزی مازندران نیاز داردند که صادرات مازندران برای آنها افزایش خواهد یافت.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند